Van de makers van Logo Gaslicht
Wellicht ken je ons al van energievergelijkingssite Gaslicht.com?
Op bellen.com helpen we jou ook te besparen op je telefoons en abonnementen!
Onafhankelijk advies, de beste keuze
Ben Woldring
Wij vergelijken al
25
jaar
Vergelijk en kies de beste deal

Wat is 5G?

5G is de opvolger van 4G en het is de nieuwste generatie mobiel internet. Vodafone, KPN en Odido lanceerden 5G in 2020. Met 5G kun je hogere snelheden behalen en het heeft een enorm korte responstijd. De meeste nieuwe smartphones en abonnementen van sommige providers zijn er al klaar voor.  Wat kun je er precies mee, bij welke providers moet je zijn? En wat is de status van het uitrollen van het 5G-netwerk in Nederland? 

Wat is 5G en wat is het voordeel ervan?

Wat is 5G?

5G staat voor de 5e generatie mobiele netwerken. En is de opvolger van 4G. Kenmerkend voor 5G is de extreem hoge snelheid. Met 5G kunnen we met meer mensen tegelijk nóg sneller en soepeler muziek downloaden, films streamen en cloudgamen via onze mobiele telefoons. Zelfs op drukke plekken, zoals in stadions of op festivals. Een van de grootste verbeteringen is de lage latency, oftewel: minder vertraging van het netwerk. 5G wordt ook belangrijk voor veiligheid, zorg, landbouw en alle andere sectoren waar een snelle reactietijd van machines van levensgroot belang is.

Veiling voor frequenties 5G: 2024!

De frequentieveiling voor de 3,5 GHz band laat al jaren op zich wachten. Deze frequentieband, belangrijk voor écht snel 5G, is nu nog in gebruik bij de semi-overheid (Inmarsat). Voor nood-, spoed- en veiligheidscommunicatie, dus essentieel voor iedereen. In april 2022 zou het overzetten van activiteiten op die band naar een andere frequentie afgerond zijn. En zou die frequentie geveild zou kunnen worden voor gebruik door de mobiele providers.

Die datum werd echter niet gehaald. De reden voor uitstel zijn de ontvangstschotels van Inmarsat in het Friese Burum, die worden ingezet voor nood- en spoedcommunicatie op zee en in de lucht. Een rechter oordeelde in juni 2021 dat Inmarsat zijn ontvangstschotels voorlopig niet hoeft te verhuizen. Daarom is een adviescommissie ingesteld om een oplossing te zoeken. De commissie kwam op 12 mei 2022 met een advies. Dat luidde: Inmarsat verplaatst haar activiteiten naar Griekenland. Dan komt de 300 Megahertz frequentieruimte na een veiling per 1 december 2023 beschikbaar. En kan Nederland vanaf 2024 gebruikmaken van echt snel 5G internet. Het hele proces liep door dit advies dus verdere vertraging op. Want op basis van dat advies moest door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een nieuw wijzigingsbesluit van het Nationaal Frequentieplan opgesteld worden. 

Begin juli 2023 wordt duidelijk dat de 5G-veiling van de 3,5-GHz-band opnieuw vertraging oploopt. Als alles meezit, kan de veilingprocedure eind dit jaar nog starten, zo staat te lezen in een Kamerbrief van minister Mickey Adriaansens (EZK). Wanneer geen overeenstemming met Inmarsat bereikt wordt, zal de minister zich 'beraden op nadere besluitvorming'. Volgens de telecomsector zal de veiling pas in de loop van 2024 kunnen plaatsvinden. Update: In augustus 2023 kondigt de demissionaire minister aan dat per 1 februari 2024 de 3.5-GHz gevorderd gaat worden, of Inmarsat nu klaar is of niet. De veiling kan meteen daarna plaatsvinden. Maar hier wordt een stokje voor gestoken. Voor de veiling is een aanpassing van het benodigde frequentieplan (NFP) nodig. En dit zorgt voor een nieuwe vertraging. Want verschillende partijen hebben hier beroep tegen aangetekend. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat laat  op 21 september 2023 weten dat de beroepszaak op 11 en 12 oktober behandeld wordt door de rechtbank. Tijdens die rechtzaak wordt duidelijk dat Inmarsat voor 1 februari 2024 vertrekt uit Nederland. Het bedrijf heeft een overeenstemming gesloten met de Nederlandse overheid om naar Griekenland te verhuizen. Op 28 november volgt de uitspraak: de overheid heeft de juiste keuzes gemaakt. Er staat nu niets meer in de weg van de veiling.

Op donderdag 15 februari 2024 start de inschrijving voor de langverwachte veiling. De overheid verwacht voor de zomer de 3,5 GHz-frequentieband te kunnen veilen. Omdat zowel KPN als Odido en Vodafone hun 5G netwerken grotendeels klaar hebben staan wordt verwacht dat vanaf 1 augustus 5G echt operationeel kan worden.

Hoe ver zijn de 5G-netwerken van Odido, KPN en Vodafone?

odido.gifOdido heeft haar netwerk de afgelopen jaren verbouwd. Bij die verbouwing wordt het netwerk direct geschikt voor 5G. Hierdoor kan Odido als eerste landelijk 5G aanbieden. De provider stelt 5G op 28 juli 2020 beschikbaar voor klanten met een Unlimited en Unlimited Plus abonnement en een geschikt toestel. In februari 2020 introduceerde Odido al een 5G ready abonnement. Vanaf 27 oktober 2020 biedt de provider landelijke dekking met haar 5G-netwerk. Dit betekent dat 90% van de inwoners van Nederland woont in het 5G-dekkingsgebied van Odido. En vanaf 4 april 2022 hebben alle abonnementen automatisch (gratis) toegang tot 5G. Je hebt wel een geschikte telefoon nodig.

  • Volgens een onderzoek van Opensignal van september 2022 biedt Odido de beste 5G dekking van Nederland. 

kpn.gifIn eerste instantie leek het erop dat KPN en Vodafone pas (veel) later zouden volgen. Maar vrijwel meteen na de aankondiging van Vodafone dat haar Red-abonnementen 5G Ready zijn, herinnerde KPN iedereen er aan dat in oktober 2019 al aangekondigd werd dat de 'Hussel' abonnementen van 5G gebruik zouden kunnen gaan maken als dat netwerk beschikbaar is.

5G van KPN is vanaf 28 juli 2020 beschikbaar in de Randstad en Eindhoven. Hiermee beschikt bijna de helft van de KPN klanten over 5G dekking. Vanaf 2022 biedt de provider landelijke 5G dekking, er staan bij de meeste grotere steden zendmasten. 

  • Uit onderzoek van Ookla Speedtest blijkt dat KPN over de tweede helft van 2022 het beste en snelste 5G netwerk van Nederland heeft.
  • Ook uit onderzoek van Opensignal (september 2022) blijkt dat KPN het snelste 5G netwerk heeft. Het bedrijf heeft zelfs de hoogste score wereldwijd.
  • En dit herhaalt zich in een onderzoek van umlaut, snelste netwerk en hoogste score ooit.

KPN voert in 2023 tests uit met 5G 'stand alone'. Vanwege het uitblijven van de veiling wordt nu een 5G-4G combinatie gebruikt. KPN is wel aan het testen met alleen 5G frequenties en die testen zijn succesvol verlopen. Na de veiling van de 3.5 GHz frequentie zal deze stand alone standaard stapsgewijs worden uitgerold. 5G stand alone is veelbelovend, vanwege hoge snelheiden (1 Gbps) en een latency van slechts 14 milliseconden. Hierdoor zullen veel toepassingen mogelijk zijn.

vodafone.gifVodafone start op 28 april 2020 met het aanbieden van toegang tot 5G. Eigenlijk 5G 'light', want het is een aanpassing op het 4G netwerk waardoor hogere snelheden gehaald kunnen worden. De snelheid zal ongeveer 10% hoger liggen. Eind juli 2020 wilde Vodafone landelijke 5G dekking hebben gerealiseerd, in september wordt aangegeven dat 80% van de Nederlanders 5G kunnen gebruiken. Op de dekkingskaart is te zien dat het netwerk nog niet helemaal dekkend is. Vanaf 3 maart 2022 krijgen ook de Start abonnementen gratis toegang tot 5G (daarvoor moest je een aanvullende bundel kopen).

Wat kost 5G?

In het najaar van 2020 verkochten alleen KPN, Odido en Vodafone 5G-abonnementen. Bij Youfone is 5G vanaf 8 februari 2023 beschikbaar voor bestaande en nieuwe klanten. Daarmee is Youfone de eerste budgetprovider met 5G. Youfone maakt gebruik van het KPN-netwerk. Ben biedt vanaf 28 augustus 5G ondersteuning. Voor € 1 extra per maand kun je gebruik maken van het 5G netwerk van Odido.

Wij hebben speciale pagina's gemaakt in onze vergelijkers, voor sim only abonnementen en abonnementen met geschikte telefoons. Daar kun je zelf invullen wat je verbruik is, en kijken welk toestel je wilt gaan gebruiken. In de sim only vergelijking kun je zelf het filter 5G aan/uitzetten, zodat je kunt zien wat de verschillen zijn.

We laten hier alvast de goedkoopste 5G abonnementen zien met een soortgelijke databundel en een jaarcontract. Deze zijn online af te sluiten. Bij KPN, Vodafone en Odido is bij elk abonnement 5G standaard inbegrepen. Bij Ben je upgraden naar 5G voor € 1 per maand extra. Ben maakt gebruik van het 5G-netwerk van Odido. Youfone biedt nu de goedkoopste deals.

 5G abonnement
 zonder telefoon

Logo Ben Logo KPN Logo T-Mobile Logo Vodafone Logo Youfone
 Per maand bij jaarcontract € 12 € 21  € 18,50  € 21 € 8,50
 Je krijgt (inclusief 5G) 200 min en 10 GB 150 min en 12 GB   120 min en 10 GB  150 min en 12 GB 200 min en 10 GB

Peildatum: 14-02-2024

Hoe snel is 5G?

De 5G-frequentie die hogere snelheden mogelijk maakt is pas in de loop van 2024 beschikbaar voor Nederlandse telecomaanbieders. Vanaf dan kun je gebruikmaken van de hoge internetsnelheid van 5G. Dit zeggen de providers zelf:

Odido: Voorlopig zijn de snelheden nog gelijk aan die van 4G. Maar dat gaat veranderen. 5G van Odido bereikt in de toekomst snelheden die je niet voor mogelijk hield.

Vodafone: 5G zorgt voor een betere gebruikservaring doordat de reactietijd en downloadsnelheid is verbeterd. De snelheden die je als gebruiker daadwerkelijk ervaart, zijn afhankelijk van diverse factoren zoals de drukte op het netwerk, locatie, bereik en de specifieke telefoon. De reactietijd (zogenaamde latency) zal met zo’n 30% verbeteren: van gemiddeld rond de 30 milliseconden op 4G tot onder 20 milliseconden op 5G. De downloadsnelheden die 5G in dit bestaande spectrum kan bieden, lopen op tot maximaal 1 Gbps, wat ruim boven de maximale 350 Mbps van de huidige 4G-abonnementen ligt. In het begin zal in de praktijk deze datasnelheid gemiddeld tien procent hoger zijn.  

KPN: Volgens Ookla® is KPN voor de vijfde keer op rij het beste en snelste mobiele netwerk van Nederland, ook met 5G. De afgelopen jaren vergeleek Ookla de gemiddelde prestaties van vele honderdduizenden gebruikers van de verschillende Nederlandse mobiele netwerken. Sinds 2020 wordt KPN als beste getest, al 5 meetperiodes op rij. Ook het afgelopen halfjaar hadden smartphonegebruikers op het mobiele netwerk van KPN de beste dekking en de hoogste up- en downloadsnelheden, met respectievelijk 126,07 Mbps en 18,54 Mbps. Ook het 5G-netwerk komt als beste uit de speedtest, met gemiddeld 183,22 Mbps down en 36,54 Mbps up.
(peildatum 8-2-'23)

Wat heb je nodig voor 5G?

Om gebruik te maken van 5G heb je 2 dingen nodig.

  1. Een mobiel abonnement van Odido, KPN. Vodafone, Ben of Youfone.
  2. Een toestel dat geschikt is voor 5G. Het aantal 5G-telefoons groeit langzaam maar zeker. 

Begin 2019 lanceerde LG op consumentenbeurs CES de eerste 5G-telefoon. In Nederland zijn in maart 2020 officieel de eerste 5G toestellen uitgebracht: de Samsung Galaxy S20, S20 Ultra en S20+. Begin maart volgde de Oppo Find X2 Pro. Eerder uitgebrachte telefoons verschijnen in een 5G variant, bijvoorbeeld de Samsung Galaxy S10 5G.  Inmiddels bieden de meeste nieuwe toestellen 5G ondersteuning, bijvoorbeeld de Apple iPhone 14 (en de Pro en  Pro Max) en de iPhone SE (2022). De goedkoopte smartphone met 5G is de Oppo A57 (juni 2023). Je kunt in de toestelvergelijker aangeven dat je een 5G telefoon wilt. Deze toestellen kun je ook op 4G (en 3G en 2G gebruiken), dus ben je op alles voorbereid.

Hoe zit het met de dekking van 5G? 

Vul je postcode in en je kunt zien hoe het zit met de dekking van 5G op jouw locatie. 
Dekkingskaart 5G-netwerk KPN
Dekkingskaart 5G-netwerk Odido
Dekkingskaart 5G-netwerk Vodafone

Hoe werkt 5G?

Draadloze mobiele communicatie maakt gebruik van frequenties. Via zendmasten en antennes worden signalen op die frequenties doorgegeven. Dat deden de vorige generaties mobiele technologie ook al, maar 5G is een nieuwe technologie die hogere datasnelheden haalt. In vergelijking met 4G zorgt 5G voor een snellere dataoverdracht, een kortere reactietijd en meer betrouwbare verbindingen.

De Europese Unie heeft 3 voorkeursfrequenties voor 5G aangewezen: 700 megahertz (MHz), 3,5 gigahertz (GHz) en 26 GHz. Deze frequentiebanden hebben elk een verschillende functie.  Op de website van het Kennisplatform Elektromagnetische Velden staat meer informatie over welke frequenties 5G gaat gebruiken

Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (tot 1 januari 2023 Agentschap Telecom) 'verdeelt' deze frequentiebanden onder telefonie- en internetaanbieders via een veiling. De eerste band, 700 MHz, is geveild in de Multibandveiling die in juli 2020 plaatsvond. Vervolgens plaatsen netwerkbeheerders nieuwe zendmasten of worden 5G antennes aan bestaande masten toegevoegd. 

De toepassingen die met 5G mogelijk zijn, werken in principe in de genoemde 3 frequentiebanden. Toch verschillen de banden wel van elkaar, bijvoorbeeld in datasnelheid en dekking. Zo is de 700 MHz band het meest geschikt om landelijke dekking mee te realiseren. De 3,5 GHz band is het meest geschikt voor de combinatie van een hoge datasnelheid met een goede dekking. Een nadeel van deze frequentieband is dat het lastiger is om dekking in gebouwen te realiseren. De band die het meest geschikt is voor zeer hoge datasnelheden, is de 26 GHz-band. Wil je meer weten over de verschillen? Zie het dossier van Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (tot 1 januari 2023 Agentschap Telecom) over de frequentiebanden voor 5G.

5G Veiligheid en gezondheid

De overheid heeft geen voorkeur voor de ene of de andere technologie. Wél wil het ministerie 5G graag in goede banen leiden. Daarom heeft de overheid regels voor stralingslimieten, de plaatsing van antennes, de veilig van frequenties en de minimale datasnelheid. Klik op de afbeelding voor een vergroting.

5g straling en gezondheid

  • Antennes en zendmasten 5G gaat gebruik maken van nieuwe en bestaande zendmasten. Naar verwachting komen er ook kleine antennes bij. 5G gebruikt een nieuwe manier van zenden, er wordt een zogenaamde twee dimensionale antenne ingezet, die gebruikers 'horizontaal en verticaal' kan volgen. Omdat de allerhoogste benodigde frequenties een klein bereik hebben zijn er veel antennes nodig die een relatief sterke radiogolf uitstralen. Hierdoor ontstaan discussies over de mogelijke invloed op de gezondheid van dit netwerk.
    Alle 5G-antennes moeten voldoen aan de internationale blootstellingslimieten voor elektromagnetische straling. Ook kleine 5G-antennes die dichtbij staan, moeten voldoen aan de veiligheidseisen.
    In het Antenneregister is te zien welke bestaande zendmasten 5G gebruiken en waar ze staan. Dit geldt ook voor nieuwe antennes voor 5G.
  • 5G en gezondheid In het kennisbericht '5G en mobiele communicatie' van het kennisplatform EMV kun je antwoorden vinden op vragen als: Neemt de elektromagnetische straling door 5G toe? en Wat betekent 5G voor de gezondheid? De straling van 5G-proefopstellingen in Nederland zit begin 2020 onder de Europese limieten. Dat blijkt uit een eerste serie metingen door toezichthouder Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (tot 1 januari 2023 Agentschap Telecom)*. Op basis van deze gegevens is er geen reden tot zorg. In het rapport staat wel dat het belangrijk is de vinger aan de pols te houden. Tegenstanders van 5G spanden een rechtszaak aan tegen de Nederlandse Staat, om de uitrol van 5G tegen te gaan. De rechtbank heeft op 25 mei 2020 bepaald dat de overheid voldoet aan de Europese telecomwetgeving en de veiligheid voldoende in acht neemt.
    De Gezondheidsraad geeft 2 september 2020 advies aan de Tweede Kamer. De raad ziet geen redenen om de uitrol van de 5G-netwerken te stoppen. Wel wordt aangeven dat meer onderzoek nodig is. Zo zijn de huidige niveaus veilig, maar is niet niet bekend welk niveau de gezondheid wel kan schaden. En omdat 5G nog niet (helemaal) operationeel is, is nog niet bekend wat het uiteindelijke stralingsniveau zal zijn. Dus ook als 5G volledig uitgerold is blijft onderzoek wenselijk en noodzakelijk. Er is amper onderzoek gedaan naar de risoco's van de 26 GHz band, daarom adviseert de Gezondheidsraad deze voorlopig niet beschikbaar te stellen.
  • 5G en veiligheid Het kabinet heeft in 2019 maatregelen aangekondigd om telecommunicatienetwerken te beschermen tegen dreigingen als spionage en sabotage. Binnen de EU zijn hier afspraken over gemaakt. Zo mogen kritieke onderdelen van telecomnetwerken alleen afkomstig zijn van vertrouwde leveranciers. 

Korte geschiedenis 5G in Nederland

Veiling - Eind 2019 stelde de overheid voor om in het voorjaar van 2020 de 700, 1400 en 2100 Megahertz (MHz) frequentiebanden volgens een meerrondenveiling te verdelen. Deze veiling ging op 29 juni van start en is op 21 juli 2020 afgerond. KPN, Odido en VodafoneZiggo verwierven vergunningen voor de drie frequentiebanden die geveild werden. De veiling bracht ruim 1,23 miljard euro op. De drie telecomproviders kunnen daarmee snelle mobiele communicatie zoals 5G aanbieden aan consumenten en bedrijven.

Meer info: Veiling frequenties voor 5G (Rijksoverheid)

uitslag frequentieveiling 2020wie bepaalt 5g?

Proeftuin - Noord-Groningen was vanaf 2015 het eerste plattelandsgebied in Europa waar op grote schaal getest werd met 5G. Denk daarbij aan zorg op afstand via de telefoon en allerlei sensoren, zelfrijdende auto’s en bussen of realtime data analyseren terwijl er een drone over de akkers vliegt. 5Groningen is een initiatief van Economic Board Groningen en heeft diverse partners zoals Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (tot 1 januari 2023 Agentschap Telecom), Huawei, KPN, VodafoneZiggo, TNO, SURF, Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool. Tijdens Let’s Gro Loppersum was in 2015 al een voorproefje te zien van de toepassingen van 5G. Twee jaar later opent in Groningen het eerste 5G-lab ter wereld dat in een plattelandsomgeving zit.


Geactualiseerd: woensdag 14 februari 2024

Els Werkman
Els Werkman Sitemanager Telecom

Als sitemanager telecom ben ik verantwoordelijk voor alle informatie op de telecomvergelijkers. Ik ben telecomspecialist. Weet alles over de telecomproducten en diensten die op Bellen.com en Internetten.nl vergeleken worden. Voordat ik bij de Bencom Group in dienst kwam heb ik van 1996 tot 2006 bij een grote mobiele provider gewerkt. En een jaar bij een kleine zakelijke telecom aanbieder. Hierdoor ben ik  inmiddels meer dan 25 jaar werkzaam op de telecommarkt. En kan daardoor met recht een expert genoemd worden.

Vergelijk en kies de beste deal

Op Bellen.com vergelijken we gratis alle Sim Only pakketten en providers. Geef aan wat je belangrijk vindt, wij zetten dat op een rijtje. Dan kun jij gemakkelijk een keuze maken.