Weer wat meer duidelijkheid over 5G

Op 11 juni 2019 verscheen de Nota Mobiele Communicatie 2019. In deze nota zet het kabinet het beleid op het gebied van mobiele communicatie voor de komende jaren uiteen. Zo staat er bijvoorbeeld in hoe de verdeling van vrije frequenties wordt uitgevoerd. En aan welke regels de telecomproviders zich moeten houden. We hebben de belangrijkste zaken op een rijtje gezet.

Connectiveit is een randvoorwaarde

Volgens staatssecretaris Mona Keijzer is connectiviteit een randvoorwaarde voor economische groei en een basisbehoefte. Zij onderkent twee belangrijke ontwikkelingen:

1. De blijvende groei van het dataverkeer per gebruiker
2. De groeiende vraag naar mogelijkheden voor mobiele communicatiediensten voor bedrijven

Mobiele communicatie in de vorm van 5G gaat hier een belangrijke rol bij spelen. De 5G techniek maakt het mogelijk heel snel veel data te verstouwen. Daardoor is bijvoorbeeld betaalbaar maatwerk voor het bedrijfsleven binnen handbereik. En kunnen burgers vrijuit internetten. Deze Nota is niet achter een bureau op een ministerie bedacht. Diverse (markt)partijen hebben er de afgelopen jaren aan meegewerkt.

Verdeling/herverdeling frequenties

Over welke frequentiebanden hebben we het? In eerste instantie over de 700 MHz-, 1400 MHz-, 2100 MHz-banden, later gevolgd door 3,5 GHz band. De frequenties worden in de komende periode geveild, waarschijnlijk vanaf eind 2019. De kopende telecompartij wordt 20 jaar eigenaar. Zo kunnen de investeringen terugverdiend worden en kan er mogelijk winst gemaakt worden.

Nederland behoort tot wereldtop op het gebied van (dekking van) mobiele netwerken. Helaas geldt dit niet voor het hele land. Er zijn gebieden die er slecht afkomen. Omdat het plaatsen van een zendmast niet terugverdiend kan worden bijvoorbeeld. De overheid vindt dit, gezien het belang van mobiele communicatie, niet wenselijk. Iedereen moet toegang hebben tot 5G. Daarom wordt bij de eerstvolgende frequentieveiling voor het eerst een dekkingseis opgelegd. 

Spectrumcaps

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) adviseert spectrumcaps toe te passen bij de aanstaande frequentie-veilingen. Dit zijn beperkingen op de aanschaf van frequenties. Zo kun je voorkomen dat één partij alles kan opkopen en blijft concurrentie gegarandeerd. Er zijn nu drie netwerkaanbieders (KPN, T-Mobile en VodafoneZiggo), die moeten blijven kunnen beschikken over diverse frequenties. Vandaar het advies om drie frequentiecaps toe te passen, geldig tot 2028/2029. Dan gaat alles weer op de schop vanwege de herverdeling van de 800, 900, 1800, en 2600 MHz-frequenties.

1. Globale cap. Een cap van 40% op het totale bezit van frequenties in alle frequentiebanden (700, 800, 900, 1400, 1800, 2100, 2600 MHz-, en 3,5 GHzbanden).
2. Cap op lage frequenties. Een cap van 40% op het totale bezit van frequenties in alle ‘lage’ frequentiebanden die beschikbaar zijn voor mobiele communicatie (700, 800, en 900 MHz-banden).
3. Cap op de 3,5 GHz-band. Een cap van 40% op specifiek de 3,5 GHz-band. Deze band is van groot belang voor de uitrol van volwaardig 5G.

Dekkingseis

Aan alle 700 MHz-vergunningen wordt een dekkingseis verbonden. Twee jaar na de veiling moet buitenshuis 98% van de Nederlandse gemeenten dekking bieden. Natuurgebieden vallen hierbuiten. Je mag verwachten dat je dan in ieder geval overal kunt browsen en audio en (standaard kwaliteit) video streamen. Buitenshuis wordt expliciet genoemd; de isolatie van woningen heeft bijvoorbeeld een nadelig effect op dekking binnenshuis. De dekkingseis is trouwens niet bedoeld om het 'snel internet in het buitengebied' vraagstuk op te lossen, dat wordt via ander beleid aangekaart. 

Ingebruiknameverplichting

De gekochte frequenties mogen niet in de ijskast verdwijnen, ze moeten echt in gebruik genomen worden. De eigenaars mogen de aanleg van de netwerken wel gefaseerd uitvoeren. Er zijn twee stappen vastgelegd, daaraan is een te bedekken oppervlak gekoppeld. Na twee en na vijf jaar kunnen ze op de vingers getikt worden als er niet aan de eisen is voldaan.

Verstoringen

Er zijn steeds meer netwerken waarvan de straling elkaar in de weg kan zitten. Daarom moet bij elke toekomstige verdeling van frequenties een second opinion-onderzoek verricht worden. Dat wil zeggen dat een onafhankelijke partij moet onderzoeken waar problemen kunnen ontstaan. Zo moeten storingen voorkomen worden, beter voorkomen dan genezen. Het Agentschap Telecom heeft hier een belangrijke rol in. Vooral in de situatie dat iedereen zich aan de normen houdt en er toch storing optreedt. De mobiele netwerkaanbieders en de kabelexploitanten hebben al een samenwerkingsovereenkomst om eventuele problemen snel op te lossen.

Mogelijke knelpunten

• Het in gebruik nemen van de 3,5 GHz-band voor 5G levert problemen op in Burum. Daar staat het satellietgrondstation waarmee Nederland satellietverkeer kan afluisteren. Omdat 3,5 GHz van groot belang is voor de uitrol van 5G wordt er naar een oplossing gezocht voor de 'oren'. Het ziet er naar uit dat er vóór september 2022 een alternatief te vinden is en waarschijnlijk is dit ook te realiseren. 
• Gezondheid - Er zijn kritische vragen gesteld over gezondheidsrisico's met betrekking tot de straling van 5G. Voor zover nu bekend valt alle straling binnen de vastgestelde normen. Daardoor is er geen reden de uitrol uit te stellen. Agentschap Telecom moet dit monitoren en controleren (en handhaven). Op de kaarten van het Antennebureau moeten we kunnen zien wat waar staat en wat er uitgestraald wordt. 
• Veiligheid Het feit dat het Chinese Huawei wereldwijd de meeste 5G hardware levert, is momenteel reden tot zorg, Het wordt gezien als een veiligheidsrisico. Dit wordt separaat behandeld en komt niet als zodanig terug in de Nota.

Conclusie

De Nota Mobiele Communicatie 2019 geeft duidelijk aan wat de te nemen stappen zijn om tot landelijk dekkende 5G netwerken te komen. Er is niet over één nacht ijs gegaan: er wordt rekening gehouden met zowel burger als bedrijf. De kaders zijn helder en planning is realistisch met waar nodig mogelijke alternatieven. Als de veilingen hebben plaatsgevonden is het aan de telecompartijen om voor de uitrol van de netwerken te zorgen. Tegen die tijd zullen er ook mobiele telefoons te koop zijn die geschikt zijn voor 5G .