Column: Was mijn oudjaarsdag wel écht?

Het wordt tijd dat we meer praten en minder tegen onszelf liegen. Want klimaatverandering is echt, maar mijn oudjaarsdag was die ook écht? Is die wel gebeurd?

Als een boom in een bos omvalt en er is niemand in de buurt om het te horen, maakt het dan geluid? Aan dit filosofische raadsel over het bestaan van een boom moest ik afgelopen oudjaarsdag denken. Ik stond met een vriend te kijken naar carbidschieten in een weiland in het noorden van het land. Ja, dat doen ze in het oosten natuurlijk veel beter maar dat is even niet belangrijk. We maakten een praatje, dronken een sapje en hadden het tot het donker prima naar ons zin. Maar, zul je je afvragen, wat heeft dat met die vallende boom te maken? Nou, geen van de aanwezigen voelde ook maar de geringste behoefte om zijn telefoon te pakken om foto’s of filmpjes te maken. Geen Insta, geen Facebook, geen Whatsapp. Niets.

Heeft die gezellige, drukke middag dan eigenlijk wel plaatsgevonden? De gemiddelde digitale geest is zo verknipt geraakt dat iedere zucht of wind telefonisch moet worden vastgelegd. Gebeurt dat niet, dan bestaat een gebeurtenis niet. En dat, dat is nou diepe armoede en maatschappelijke kaalslag. Zit je dan met je hippe iPhone X, je gedeelde filmpjes en 34 duimpjes die dag. 

Het einde van het jaar is toch altijd een soort moment van bezinning. Gelukkig zijn er dan mensen die hun onvrede en angsten duidelijk durven te verwoorden. Ik kan me bijvoorbeeld wel vinden in wat Koning Willem-Alexander zei tijdens zijn kersttoespraak: “Nuance en inlevingsvermogen lijken bij voorbaat het onderspit te delven en Twitter maakt het debat soms bitter.” En, om nog maar iemand aan te halen, Barack Obama zei in een interview met Prins Harry bij de BBC dat onverantwoordelijk socialmediagebruik onze maatschappij kan versplinteren. 

Natuurlijk, dit soort meningen is makkelijk weg te wuiven. Gewoon, omdat ze niet goed uitkomen of te confronterend zijn. Net zoiets als dat we eigenhandig onze wereld om zeep helpen met de klimaatverandering, de niet aflatende vluchtelingenstroom naar Europa, het feit dat Facebook echt verslavend is, de suggestie dat de wereldeconomie er slecht voorstaat en de Bitcoin een zeepbel is. 

Ik wil de eerste dagen van het nieuwe jaar niet zwaar beginnen. Maar deze zware onderwerpen zijn ook niet moeilijk op te lossen. Ze vragen wel inspanning van ons. Er is geen app die wereldproblemen even fixet. Eigenlijk is het heel simpel: kijk, verwonder en stel vragen. Roep of schreeuw niet maar luister eerst en praat dan, ongeacht de vraag of je het eens of oneens bent met de ander. 

En ja, dat doe je beter door iemand te ontmoeten of te bellen en niet met een tweet.

Gelukkig nieuwjaar.

p.s. Wil je eens checken hoe vaak je nu echt je iPhone per dag bekijkt? Zet voor de grap de app Moment er eens op.

p.s. van de redactie: misschien is Momento ook iets voor onze columnist (en voor jou). Met deze app kun je een archief maken van wat je hebt gedaan, waar je bent geweest en met wie je was. Want voor je het weet is het jaar alweer half voorbij en vraag je je af: was 2018 wel écht?