Column: TikTok is belangrijk voor jouw vrijheid

Met een beetje pech is TikTok over een paar maanden helemaal weg. Geen dansjes, acts en memes meer. Mobiele apps zijn de moderne pionnen in een internationaal politiek schaakspel.  

De telecomindustrie heeft ons veel goeds gebracht. Verre vrienden en familie zijn niet verder dan een videogesprek verwijderd. Buurtgenoten houden een oogje in het zeil via lokale groepsapps en het hoogtepunt is natuurlijk dat we zelfs tijdens een lockdown van onze economie konden blijven doorwerken, maar dan vanuit huis.

Leg een verbinding en hij wordt gebruikt. Meestal brengt dat goede dingen en vooruitgang. Dat gold vanaf de vijftiende eeuw voor de ontdekkingstochten over zee, de oude en nieuwe Zijderoute, (inter)nationale snelwegen en zelfs voor iets nieuws als commerciële ruimtevaart. En dus ook voor internet.

In het begin bevorderde internet academische discussie en werd het gezien als drager van vrijheid van meningsuiting. Er is nu echter een zorgelijke trend zichtbaar die precies het tegenovergestelde doet. Wetenschap wordt op social media weggezet als 'ook maar een mening', internetproviders worden uren platgelegd en nieuwsvoorziening wordt zo gemanipuleerd dat het fundamentele processen als politieke verkiezingen ontwricht.

Het gaat zelfs zo ver dat landen elkaars technologie blokkeren in een koude oorlogsvoering. Armworstelen om geopolitieke spelletjes te spelen.

De situatie in India laat zien hoe een burenruzie tussen twee landen met een miljard inwoners eruit ziet. Eerst verbood India 59 Chinese apps, afgelopen week kwamen er nog eens 118. TikTok, proxies naar TikTok, Weibo, QQ, WeChat, Baidu, Alipay en tientallen andere Chinese publiekstrekkers bestaan in India niet meer.

Deze acties laten precies zien wat censuur effectief oplevert: niets. De andere partij monddood maken, werkt niet. Niet praten lost geen probleem op. Het verandert hooguit de perceptie van de situatie, wat alleen maar meer rommel oplevert. Wat altijd wel interessant is om te zien, is hoe de eindgebruikers hun best doen om de blokkades te omzeilen. Mensen blijken verrassend creatief om toch te krijgen wat ze willen.

China speelt nog een machtspel: met de VS. En omgekeerd speelt president Trump hoog spel met China. Het begon met verdenkingen van spionage via telecomfabrikant Huawei. Dat leidde tot beperkingen van de apparatuurmaker in de VS, het VK en Frankrijk. Daadkrachtig op het eerste oog, maar we moeten ook rekening gaan houden met vertragingen in de aanleg van nationale 5G-netwerken. En hogere bouwprijzen.

Zichtbaarder voor jou en mij is het mogelijke Amerikaanse verbod in de VS op TikTok. Binnen twee maanden moet de Chinese eigenaar Bytedance de Amerikaanse activiteiten van TikTok afstoten. Geen Amerikaanse data in Chinese handen, aldus Trump. Lukt dat niet, dan wordt de immens populaire app in de VS verboden. En dus ook bij Apple en Google en dus ook in hun appstores. En dus op alle toestellen die op Android en iOS draaien. Ook in Nederland.

TikTok ligt op het hakblok en is het toonbeeld van politieke censuur. Zoals Facebook culturele censuur toepast met zijn verbod op Zwarte Piet. 

Ik hoop dat de ontdekkingsreizigers opstaan, nieuwe wegen gaan bouwen en alternatieve routes vinden.